Pojęcie User Experience (ang. doświadczenie użytkownika) coraz mocniej wchodzi do świadomości biznesu i IT w Polsce. Zespoły projektowe chętnie korzystają z wiedzy specjalistycznej osób „teoretycznie” niebędących umysłami ścisłymi. Jak to jest więc być UX-em i cóż więc kryje się pod tym pojęciem?
Definicja
Łatwo można sprawdzić, że User Experience to „całość wrażeń, jakich doświadcza użytkownik podczas korzystania z produktu.” (za Wikipedią). Taka definicja jest bardzo ogólna – na jej podstawie można sądzić, że projektant doświadczeń użytkownika mógłby być osobą praktycznie od wszystkiego. Czy tak jest w rzeczywistości? Logika nakazywałaby myśleć, że raczej nie; warto tutaj przytoczyć „ulubioną” odpowiedź User Experience Designerów – „to zależy”. Czym więc zajmuje się taka osoba?
Skoro znamy ulubioną odpowiedź, trzeba również znać pytanie, które UX powinien zadawać na każdym kroku – „Dlaczego?”. Musi się zastanawiać, z czego wynikają konkretne zachowania użytkowników i przewidywać ich reakcje na tworzoną wartość. Z pracą projektanta doświadczeń niemal zespolona jest filozofia dizajnu skoncentrowanego na użytkowniku, czyli UCD (User-Centered Design). Myśląc o jakimkolwiek produkcie (bo należy pamiętać, że UX jest wykorzystywany nie tylko w branży IT) w centrum jego świata należy postawić użytkownika, aby docelowo dawać wartość, który odpowiada prawdziwym, a nie zakładanym potrzebom grupy docelowej. To podejście oznacza, że pierwiastek ludzki powinien być obecny w każdym elemencie tworzenia produktu.
Rola UX-a
I właśnie tutaj może zaczynać się praca UX-a – od szczegółowego określenia końcowego użytkownika, zrozumienia, kim jest, a także poznania ich oczekiwań, możliwości i potrzeb. Bardzo przydatne są w tej fazie umiejętności prowadzenia badań ilościowych oraz (a może przede wszystkim) jakościowych. Po ich zrealizowaniu należy je zrozumieć, przeanalizować, aby móc je skutecznie przedstawić reszcie zespołu. Te działania dają podwaliny pod koncept tworzonego produktu – dają wskazówki, w którą stronę należy go rozwijać.
Na tym nie kończy się rola badawcza UX-a. Tworząc produkt, użytkownik powinien być obecny na każdym etapie jego rozwoju – właśnie po to, aby jak najwcześniej otrzymywać informacje o mocnych i słabych stronach pomysłu. Badania użyteczności i walidacja pomysłów to kolejne z zadań, z jakimi projektant doświadczeń użytkownika może się spotkać.
Analityka i definiowanie wymagań użytkownika
Stawiając użytkownika w centrum nie wolno zapominać o aspekcie biznesowym. W końcu to, co tworzymy, niemal zawsze ma na celu zarabianie. Chociaż jest to rola Product Ownera, nierzadko UX też jest zaangażowany w zbieranie wymagań i kontakt z interesariuszami, aby projekt miał szansę się zwrócić.
W przypadku stron internetowych i aplikacji UX może mieć dużo do powiedzenia w kwestii poruszania się po stronie, jako osoba znająca przyzwyczajenia użytkowników i będąca z nimi na bieżąco dzięki ciągłym badaniom. Dlatego często jest odpowiedzialny za architekturę informacji i nawigację strony. Dzięki temu osoba korzystająca z rozwiązania otrzyma produkt, który nie powoduje u niej zagubienia, a poruszanie się po stronie będzie jej sprawiać przyjemność.
Narzędzia do tworzenia makiet
Mając sprecyzowane wyobrażenie produktu cyfrowego, należy stworzyć makiety. Projektant doświadczeń skupia się na odpowiednim umiejscowieniu elementów na stronie tak, aby użytkownik poruszał się po stronie w sposób intuicyjny i zwracał uwagę na odpowiednio wyróżnione elementy. Ta część pracy zaczyna się jeszcze na kartkach papieru i wykorzystaniu ołówka. Dopiero potem przenieść analogowe wireframe’y na format cyfrowy w programach takich jak Axure, Figma, czy Adobe XD. Dopiero wtedy przychodzi czas na tworzenie wizualnego interfejsu. To jest ta najbardziej widoczna i w pewnym sensie namacalna praca UX-a. Na wcześniejszych etapach dbał o to, by strona/aplikacja były przydatne; teraz czas na sprawienie, aby były przede wszystkim użyteczne, a dopiero potem estetyczne.
Może się wydawać, że to bardzo dużo, jednak rola UX-a często przeplata się z innymi funkcjami w zespole. Od wspomnianego wcześniej Product Ownera czy Analityka Biznesowego albo UI-a po samo rozdzielenie na UX Researchera i UX Designera. Bardzo wiele zależy od indywidualnego podejścia firmy, a także osób w zespole. Tym, co łączy te wszystkie zadania, jest użytkownik, a w szczególności skupienie się na nim i zrozumienie go.
Autor:
Maciej Krajewski – prawie-absolwent Informatyki Społecznej na krakowskiej AGH i student SGH. Od ponad roku rozwija KN ITberries z pozycji Przewodniczącego. Zainteresowany UX, ale jeszcze bardziej Scrumem. I piłką nożną! Od niedawna pracujący jako Junior Account w Come Creations Group.
Myślisz o karierze, jako UX Designer? Sprawdź naszą ofertę kursu UX Research & Design!